WE ZIJN ER VOOR DE VORM

Silence of the Bees

Het idee van een droom.

De architect

Le Corbusier

(pseudoniem voor Charles Edouard Jeanneret, 1887-1965).
ontwierp met de bedoeling de bruutheid en onmenselijkheid van de steden te bestrijden,

Zijn ideeën gingen uit naar het scheppen van groenvoorzieningen en gemeenschappelijke huizen die in een zogenoemd “ cel ” voor iedere familie voorzag.
Tevens bevatte de huizen een bouwlaag met winkels en cafés, een daktuin voor sportieve activiteiten en bood dit concept ook een oplossingen voor de problemen met het verkeer.

in 1914 leverde Le Corbusier zo al een bijdrage voor ‘een nieuwe samenleving’ in de vorm van het Domino huis. Dit concept heeft als basis een skelet van gewapend beton. De structuur wordt niet meer gedragen door muren maar door pijlers, die de vloer en het dak dragen.. De naam Dom-ino is afgeleid van het dominospel. De stippen op de stenen zijn hier de betonnen pijlers die de constructie dragen. De woningen kunnen op alle mogelijke manieren aan elkaar gekoppeld worden, net als bij dominostenen en op zeer grote schaal geproduceerd worden.

Een ontwerp waarvan later bleek dat ze aan de basis stond van de ons nu zo bekende woonwijken met flatgebouwen.

In 1923 publiceerde Le Corbusier, hierop voort bordurend, “Vers une architecture” (“Naar een architectuur”), waarin hij een nieuwe bouwkunst voorstelde, die paste in het nieuwe gemechaniseerde tijdperk van toen. Hierin( in dit boekje) presenteerde hij de basisidealen van een nieuwe schoonheidsbeleving door de huizen aan elkaar te koppelen, nieuwe technieken en materialen(ijzer en beton) te gebruiken die specifieke vormen vereisten en mogelijk maakten.

Bouwprincipes die hij later als de “Cinq points de l’Architecture Moderne” uitlegde en ideologisch gezien moesten bijdragen aan betere wijken met huizenblokken met grote ramen, veel groen ertussen, voetpaden, gebouwen voor openbare voorzieningen, daktuinen, kortom “une cité industrielle”…

Echter Le Corbusiers stedenbouwkundige plannen werden in die tijd al sterk bekritiseerd en bleven meestal visioenen of werden bijna nooit gerealiseerd. Gelukkig maar “misschien”. Want als het aan hem had gelegen was bijvoorbeeld de ‘ ons zo geliefde ’ binnenstad van Parijs, er niet meer geweest. en vervangen door zijn plan-ideologische woonwijken.

Toch blijkt achteraf wel dat Le Corbusiers met zijn ideeën zoals ‘ de daktuinen ‘ zijn tijd en de gevestigde orde ver voor uit was en oplossingen bood voor problemen die ‘juist’ nu erg actueel zijn. Tegenwoordig zijn we wederom druk bezig met plannen te bedenken om de natuur en alles wat daar in leeft weer een belangrijke plek te geven.

Zo ook in de aanloop naar CH 2018. Hier werden eveneens plannen gesmeed met
ruime aandacht voor biodiversiteit.

Een tweetal projecten vielen daarbij op.

-

Aandacht voor de Grutto, een weidevogel met als huishaven o.a. Friesland en op allerlei manieren bedreigd in zijn bestaan.

En de wilde bijen die door heel Europa en in het bijzonder in Fryslân en Noordwest Duitsland uit tuinen en velden verdwijnen. De helft staat, zo laten onderzoeken zien, op
het punt van uitsterven! Hier kunnen we ons beter zorgen om maken, want we hebben de bij nodig. Zonder bijen geen bestuiving en geen eten.

Dit leek een mooie opmaat voor ‘ De Kruidhof, hortus van Fryslân ’ in Buitenpost die plannen had de botanische tuin te verbouwen met een nieuw infocentrum en een
heus bijen-paviljoen. M.a.w. een bijen-paviljoen als thuis basis van het CH 2018-project, inmiddels omgedoopt tot ‘Silence of the Bees’, en daarna verder als het bijencentrum in het noorden van Europa.

Artitude kreeg (van J.W. Zwart directeur van De Kruidhof) de opdracht een ontwerp te maken ter meerdere eer en glorie van ‘dit volkje’ welke met haar zeshoekige
cellenstructuur al lang voor Le corbusier een natuurlijk bouwwijze hanteerde die zich vormde naar de natuur en sterk en efficiënt is.

Als basis voor dit plan werd symbolisch gekozen voor de organische (grond)vorm van een bloem welke voor zijn bestuiving afhankelijk is van de bijen en omgekeerd deze haar honing levert.

Het bijzondere aan dit ontwerp is dat het dak compleet gedragen zou worden door glas. Deze, nog nooit eerder vertoonde oplossing voor een dragende constructie, gaf de mogelijkheid om de scheidslijn tussen binnen en buiten tot een minimum te beperken. Daarnaast geeft een van de bladeren, in de geest van Le Corbusier, toegang tot een daktuin. Compleet met een tribune voor tuinconcerten, een glijbaan(of waterval) voor kinderen, een uitkijkpunt over de tuin. En letterlijk in het hart van de bloem een kroon van glas geplaatst, om overdag de lucht te tonen en ’s nacht dienst te doen als een soort ‘glow in the dark’ waar nachtvlinders, motten en andere insecten zich verzamelen en
kunnen worden geobserveerd.

Inmiddels weten we dat Silence of the Bees geen onderdeel is geworden van CH 2018 maar als project ‘gelukkig’ wel is omarmt door ‘De Kruidhof, hortus van Fryslân’.

Het bijen-paviljoen heeft het niet gehaald maar laten we, net als Le Corbusier dat deed, blijven dromen en nadenken over een betere wereld voor alles en iedereen.

Laat de nachtmerrie van een ‘mausoleum voor de laatste bij’ op een mooie wolk aan ons voorbij drijven.

NIET ALLEEN VOOR DE VORM.